Zomergast Johan Simons

Vooraf

De zomergast van vorige week, Beatrice de Graaf, vond ik ergerlijk. Ik wilde er geen woord aan besteden. Zij was méér dan een tegenvaller…een afknapper. Maar die werd goedgemaakt gisteravond door Johan Simons.

Een voortreffelijke combinatie van persoonlijke openheid die de gast aan de dag legde, zijn uitgesproken hartstocht voor de kunst en zijn afkeer tegen de minzame afbrokkeling daarvan in Nederland, zijn goed gekozen fragmenten die samen met een adequate toelichting een prima illustratie bleken van een levenslijn en rode draad. Een uitzending vol passie en emotie.

Fragmenten

Het fragment over de familie Krupp. Nou ja, het hemd is nader dan de rok. Geld stroomt als water, naar het laagste punt. Verzachtende omstandigheden zijn altijd wel te verzinnen. En laten we wel wezen: velen doen dat ook! Het conformisme aan de heersende omstandigheden kan verstrekkende vormen aannemen.

De uitverkorene. Kan je meer verlangen dan Kees Prins en Pierre Bokma in één scene.

Twee fragmenten met Jeroen Willems. Ik begreep de intensiteit van het acteren, het ronduit slopende van dat bestaan. Ik voelde de tragiek van zijn overlijden dat een eind maakte aan de intense hardheid van zijn bestaan. Maar veel meer dan ooit zag ik zijn talent. Hij zingt bewogen!

Toon Hermans moest wachten. Het ogenschijnlijk toevallige en ontspannen wachten, versus het, volgens Simons, nauwgezet geregisseerde karakter van de act. Wie kon dat beter? Hoe meesterlijk is de opmerking over het deuntje dat in zijn hoofd opkomt. Niet van Beethoven, maar van’hemzelf: ‘Als ik straks nog tijd heb, zing ik het nog wel even …’

Het tergend verlopende interview van Wim Kayzer met John Coetzee kon ik me nog goed herinneren. Het geeft te denken dat het interview geen reflectief karakter zou kunnen hebben en alleen maar gericht is op het (re)produceren van het al bekende. Het interview kan vloeiend overlopen in een gesprek waarin Ik meen me te herinneren dat een eerdere zomergast dit fragment ook al eens heeft getoond.

De opvoering van Nabucco onder leiding van Mutti. Nooit eerder gezien, maar beter dan zo kan je je statement niet afgeven.

De filosoof Peter Sloterdijkis een opmerkelijke denker, maar moeilijk te volgen. Maar ik denk met Simons dat ie vooraanstaand is.

Reinbert de Leeuw, de Gurre Lieder van Schönberg. Simons kon me geen groter plezier doen. Ik ben een liefhebber van klassieke muziek en mag vooral graag naar opvoeringen kijken. Goede regisseurs slagen erin de muziek te tonen, maar meer nog om de intense beleving daarvan in beeld te brengen. Zoals aan het slot van dit werk De Leeuw volledig opgaat in de intensiteit van de muziek. Concertmeesters hebben vaak een prachtige expressie. Een indrukwekkend beeld van bezieling!

Opmerkelijk

Simons haalde de vorige staatssecretaris van cultuur, Halbe Zijlstra, op het toneel. Die heeft gesteld dat het hem tot voordeel strekte dat ie van kunst en cultuur weinig verstand heeft. Dat maakte het hem makkelijker om er op te bezuinigen. Dat is de wereld op z’n kop. Op die plaats hoort iemand te zitten die voor de belangen van de kunsten opkomt, in plaats van een afstandelijke manager te zijn die een eenvoudige bezuinigingsopdracht uitvoert.

Commentaar

De uitzending als geheel was een ‘rond verhaal’, maar bovendien erg leerzaam. Op een compacte maar tevens toegankelijke manier ben ik een stuk wijzer geworden over de maatschappelijke betekenis van kunst. Simons wist dat belang uitstekend te verwoorden en te verbeelden.

Een boeiende avond, van begin tot eind. Gevoed door de openhartigheid van Johan Simons kon Wilfried de Jong uitstekend in zijn rol komen. Daardoor kregen de dialogen een sprekende betekenis. Dit was wat Zomergasten zijn kan. Gedenkwaardig.