Ouderenzorg

De ouderenzorg in China doet van zich spreken. Gisteren was nieuws dat de Chinese overheid haar burgers wettelijk gaat verplichten hun ouders te bezoeken. Dit type maatregel kun je verwachten van een autocratisch bestuurd land. De communistische partij komt tot een conclusie en gaat het bij wet regelen.

Veel landen zien de zorg voor ouderen als een probleem. De onderwerpen zijn groeiende aantallen, ontembare kosten en moraliteit. De drijfveren van Chinese gezagsdragers zijn in essentie niet anders dan hoe wij in Nederland dat moeizame debat voeren. Alle kwantitatieve gegevens over aantallen en kosten dienen als onderbouwing, maar zijn niet eens het belangrijkst. De overeenkomst in toegepaste redeneringen ligt in de (terug)verwijzing van verantwoordelijkheid naar de burger zelf: jij wordt oud of je bent oud, je kon weten dat die levensfase zou komen en het ligt op je eigen bord de benodigde hulp en zorg te regelen.

De geschiedenis leert ons dat overwegend agrarische gemeenschappen zich makkelijker de cultuur van samenspel tussen generaties eigen maken. De overdracht van kennis en taken gaat van vader op zoon en van moeder op dochter. Opa en oma zorgen voor de opvang van de (klein)kinderen. Deze patronen werden doorbroken door grootscheepse industrialisatie en specialisatie die gepaard gaat met ontvolking van het platteland en een immense groei van de steden.

De zoektocht naar een passende cultuur voor zorg brengt ons bij de wederkerigheid. Uitdrukkingen als voor wat, hoort wat en de ene dienst is de andere waard herleven. In familieverband mag dat gelden als een vanzelfsprekendheid, maar als het daar niet lukt, moet er iets anders komen. Onder de groeiende groep van ouderen tekenen zich meerdere generaties af: zestigers, zeventigers, tachtigers enzovoort. De gedachte rijst dat uitgerekend op de schouders van die generaties zelf de verantwoordelijk komt te rusten dat ze voor elkaar zorgen. Al of niet met een wettelijke regeling.