Matthäus passion

De vasten- en Paastijd is van Bach. Het zal mijn katholieke opvoeding zijn. De Matthäus passion prijkt bovenaan. Al zoveel jaar raak ik in vervoering door de rijkdom die Bach aan het lijdensverhaal heeft weten te geven. Een vaak gestelde vraag is welk stuk ik het mooist vind. Het ontwijkende antwoord, daar is zeker iets van waar, is dat het niet te zeggen is. Liefhebbers horen elk jaar opnieuw weer iets nieuws. Daarom: luister naar alles, van de eerste tot de laatste minuut. Een hele zit, dat is waar.

Voor wie het op prijs stelt toch een inkijkje in de delen die ik beschouw als hoogtepunten. Voor alle passies van Bach, ook trouwens voor zijn Weihnachtsoratorium, en zeker voor de Matthäus geldt: de kracht van het begin (het dreigende onheil) en het gevoelige eind (de verdrietige berusting). Ik vind het slot van deel één (O, Mensch…) prachtig. Dan in deel twee, na de verloochening van Jezus door Petrus, kraait de haan en zingt de evangelist ‘Und ging heraus und weinete bitterlich’. Dat zinnetje gaat door merg en been. Onmiddellijk daarna: ‘Erbarme dich’. De altstem en de viool. Onvolprezen! Stralend is het ‘Aus liebe.’ In een fase dat de lafhartige Pilatus zich laat leiden door de menigte die ongefundeerd om de kruisiging van Jezus schreeuwt, bezingt de sopraan met een heldere en lang aangehouden intensiteit dat ‘mijn Heiland’ uit liefde bereid is te sterven. Welk een grootsheid! Tot slot noem ik de aria waarin Jozef zegt: ‘Ich will Jesum selbst begraben’. Het slotkoor is dan nabij: ‘Ruhe Sanfte, Sanfte Ruh! Na de laatste klanken past minstens een minuut stilte.